Vicieuze cirkel
Een vicieuze cirkel is een situatie waarin iets een bepaald gevolg heeft, terwijl dat gevolg op zijn beurt het eerstgenoemde verschijnsel in stand houdt of versterkt. Een vicieuze cirkel is dus een situatie waarin een bepaald verschijnsel zichzelf indirect in stand houdt. Is men eenmaal in een vicieuze cirkel terechtgekomen, dan is het bijzonder moeilijk of zelfs onmogelijk daar uit te breken.
Vicieuze cirkel door wijzigingen in het inkomen
Veel van mijn klanten zitten in een vicieuze cirkel van schulden. Vaak is het begonnen met maandelijks een beetje roodstaan op de betaalrekening. Als je daar niet voldoende op let, merk je misschien niet eens dat de roodstand steeds een beetje verder oploopt.
Zolang er elke maand een vast inkomen binnenkomt lijkt de situatie nog enigszins onder controle. Totdat er iets in je inkomen verandert. Bijvoorbeeld wanneer er minder inkomen binnenkomt, doordat je bent ontslagen en nu een WW-uitkering ontvangt. Of omdat je een andere baan hebt gevonden die minder goed betaalt. Misschien ben je wel minder gaan verdienen, omdat je minder uren bent gaan werken toen er kinderen kwamen.
Vicieuze cirkel door wijziging in de uitgaven
Behalve aan de inkomsten kant kan er zich ook een probleem voordoen aan de uitgaven kant. Want wat gebeurt er als je auto opeens voor duizend euro gerepareerd moet worden? En ja dat moet, want die auto heb je nodig om naar je werk te gaan. Op dat moment moet de auto gerepareerd worden en heb je niet alleen de ‘normale’ roodstand op je rekening, maar ga je echt diep in het rood. Opeens sta je zoveel rood, dat je -wanneer aan het eind van de maand je salaris gestort wordt-, je nog maar net voldoende hebt om van te eten. En als je dan denkt dat je alle ellende hebt gehad, dan gaat natuurlijk ook nog de wasmachine kapot. En wat moet iemand vandaag de dag met een jong gezin nou zonder wasmachine? Dan lijkt er nog maar een oplossing, een wasmachine kopen op afbetaling. Dus bestel je snel een wasmachine bij de Wehkamp, op afbetaling, en kun je aan het eind van de maand gelukkig weer een paar wasjes draaien, want dat was hoognodig.
Opeenstapeling van schulden
Gevolg van deze ellende is wel dat je voorheen al nauwelijks rond komen, maar nu stapelen de schulden zich wel heel erg op. Door de extra roodstand op je betaalrekening ben je per maand meer kwijt aan rente en daarnaast moet je ook nog eens maandelijks vijftig euro aan de Wehkamp betalen voor de aflossing van je wasmachine. Geld dat je nou niet bepaald overhebt.
Dus besluit je op een dag om dan maar een maand geen huur of hypotheek te betalen. Je hoopt zo een beetje lucht in je financiële situatie te creëren. Wel krijg je vanaf dat moment regelmatig brieven en aanmaningen van je huisbaas of bank krijgt. Je wilt je huisbaas of bank graag te vriend houden, dus besluit je om de achterstallige huur dan toch maar te betalen. Dan moeten de zorgverzekeraar en het energiebedrijf maar even op hun geld wachten.
De druppel
En dan als je net denkt dat het allemaal gaat lukken, komt je zoon thuis met de mededeling dat zijn fiets is gejat. Je wordt boos, want voor een nieuwe fiets is al helemaal geen geld. Je weet niet hoe je het nu nog allemaal rond moet zien te breien. Dat is het moment dat je door de bomen het bos niet meer ziet.
Je gaat ’s avonds uitgeput naar bed, en toch kan je de slaap niet vatten. In plaats daarvan lig je maar te malen over hoe het nou toch moet, en of je ooit nog uit de schulden kunt komen. Zie ook het artikel over slapeloosheid.
Doorbreken van de vicieuze cirkel
Een vicieuze cirkel kan alleen worden doorbroken, wanneer je zaken structureel anders aan gaat pakken. Vaak zie ik dat mensen proberen om hun zinkende bootje te laten drijven door heel hard met een bekertje het water uit hun bootje te scheppen. Ze vullen het ene gat met het andere. De ene maand betaal je de ene helft van de rekeningen. De volgende maand de andere helft van je rekeningen. Misschien is het beter om te accepteren dat je bootje zo lek is dat er meer nodig is om je bootje varend te houden. Dat is een goed moment om de hulp in te schakelen van een budgetcoach.
Veranderen van gewoontes
De enige manier waarop je in zo’n situatie uit de problemen komt, is door je gewoontes te veranderen. Natuurlijk was die reparatie van de auto nodig, maar had je misschien voorlopig met openbaar vervoer naar je werk gekund? In veel gevallen wordt dit ook nog door de werkgever vergoed. En ja ik weet dat dat meestal maakt dat je langer onder weg bent. Maar misschien is dit voor nu wel de enige goede keuze.
En een kapotte wasmachine is natuurlijk heel erg vervelend. Misschien kan je aan je buren/familie/vrienden vragen of je daar voorlopig een paar wasjes zou mogen draaien. Zeker als je aan de uitlegt dat je momenteel financieel een beetje krap zit. Dat je pas een nieuwe wasmachine kunt kopen van je vakantiegeld/bonus/dertiende maand. Ik zou het mijn buren niet weigeren in ieder geval. Desnoods stel je er iets tegenover, bijvoorbeeld dat je de buren helpt met het snoeien van hun tuin, of bak een lekkere cake voor ze. Denk in mogelijkheden, niet in beperkingen.